Αν δεν υπάρξουν εκπλήξεις της τελευταίας στιγμής και εφόσον ο Αλέξης Τσίπρας δεχτεί το πολυαναμενόμενο τηλεφώνημα του Ζόραν Ζάεφ κι ακούσει το μεγάλο «ναι», τότε αρχίζει ένας άλλος μαραθώνιος, ίσως πιο δύσκολος και απρόβλεπτος από αυτόν που τερμάτισαν οι Νίκος Κοτζιάς και Νίκολα Ντίμιτροφ.
Από τη στιγμή που οι δύο πρωθυπουργοί της Ελλάδας και της ΠΓΔΜ θα δώσουν τα χέρια στις Πρέσπες και θα υπογράψουν τη συμφωνία, θα αρχίσει ένα μακρύ ταξίδι σε μια ταραγμένη θάλασσα γεμάτη σκοπέλους, μέχρι να πιάσουν λιμάνι και να οριστικοποιηθεί η επίλυση της διαφοράς. Θα γίνει ένας σκληρός αγώνας δρόμου για να ολοκληρωθούν όλα μέσα σε στενό χρονικό πλαίσιο. Ο ορίζοντας της διαδικασίας φτάνει στα τέλη του 2018, όταν όλα θα πρέπει να έχουν τελειώσει, καθώς το 2019 και οι δύο χώρες εισέρχονται σε εκλογικό κύκλο.
Τα βήματα που θα ακολουθηθούν σε αυτόν τον μακρύ οδικό χάρτη είναι τα εξής:
1 Η συμφωνία Ελλάδας-ΠΓΔΜ (για αλλαγή του ονόματος) κατατίθεται για επικύρωση στη Βουλή της ΠΓΔΜ ως διεθνής συμφωνία και απαιτείται απλή πλειοψηφία (61 θετικές ψήφοι επί συνόλου 120) την οποία διαθέτει με το παραπάνω ο κυβερνητικός συνασπισμός των σοσιαλδημοκρατών (SDSM) του Ζόραν Ζάεφ και του αλβανικού DUI του Αλί Αχμέτι, καθώς θα στηριχτεί και στη θετική ψήφο των υπόλοιπων μικρότερων αλβανικών κομμάτων που σήμερα βρίσκονται εκτός κυβερνητικού συνασπισμού (BESA 5 έδρες, AA 3 έδρες, DP 2 έδρες).
Το πρόβλημα που μπορεί να ανακύψει είναι πως, σύμφωνα με το Σύνταγμα, η ψηφισμένη συμφωνία, πλέον νόμος του κράτους, θα πρέπει να υπογραφεί από τον πρόεδρο της ΠΓΔΜ, Γκιόργκι Ιβάνοφ, για να προωθηθεί για δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης. Ο πρόεδρος Ιβάνοφ όμως έχει ταχθεί κατά της συμφωνίας και δεν αναμένεται να την υπογράψει. Το Σύνταγμα της ΠΓΔΜ δεν προβλέπει τι γίνεται σε περίπτωση που ο πρόεδρος αρνηθεί να υπογράψει. Υπάρχει ωστόσο προηγούμενο, με τον νόμο για τις γλώσσες, τον οποίο δεν υπέγραψε ο πρόεδρος, εντούτοις ο νόμος εφαρμόζεται.
2 Η συμφωνία κοινοποιείται στον ΟΗΕ, την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα ενημερώνει ότι αποδέχεται να αρχίσει η διαδικασία για Ε.Ε. και ΝΑΤΟ για την ΠΓΔΜ, η οποία έχει πλέον νέο όνομα.
3 Η ΠΓΔΜ, με το νέο της όνομα, υποβάλλει αίτηση για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε. και το αίτημα εξετάζεται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 28-29 Ιουνίου.
Η Ε.Ε. θα αποδεχτεί το αίτημα, με πολλούς αστερίσκους, καθώς οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις δεν θα αρχίσουν αν δεν έχει ολοκληρωθεί ο κύκλος του οδικού χάρτη. Σε περίπτωση που δεν εκπληρωθούν όλα τα προαπαιτούμενα, δεν υπάρχει συμφωνία ούτε και ευρωπαϊκός δρόμος για τη βόρεια γείτονα.
Ομως ο κίνδυνος που ελλοχεύει στο συγκεκριμένο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι να μπλοκάρει η διαδικασία της διεύρυνσης συνολικά για τα Δυτικά Βαλκάνια λόγω της αντιπαράθεσης Γαλλίας και Γερμανίας. Οι Γερμανοί θέλουν τη διεύρυνση, οι Γάλλοι, όπως και οι Ολλανδοί, ζητούν προηγουμένως να προχωρήσει η Ε.Ε. σε εμβάθυνση και να ακολουθήσει η διεύρυνση.
4 Στις 11 και 12 Ιουλίου, το ΝΑΤΟ δέχεται υπό όρους την ένταξη της ΠΓΔΜ με το νέο της όνομα, με την προϋπόθεση να ολοκληρωθεί η διαδικασία της αλλαγής του Συντάγματος. Στην πράξη η χώρα θα βρίσκεται στον προθάλαμο, αλλά δεν θα γίνει μέλος πριν εκπληρωθούν όλα τα προαπαιτούμενα. Πέραν αυτού, η διαδικασία της ένταξης θέλει και επικύρωση από τα κοινοβούλια των χωρών-μελών της Συμμαχίας και αρκεί ένα κράτος να διαφωνήσει για να ακυρωθεί η ένταξη. Συνήθως, απαιτούνται ένα με δύο χρόνια για να ολοκληρωθεί ο κύκλος της επικύρωσης από τα κοινοβούλια, όπως έγινε και με το Μαυροβούνιο.
5 Μετά το καλοκαίρι, πιθανότατα τον Σεπτέμβριο, θα τεθεί σε δημοψήφισμα στην ΠΓΔΜ η συμφωνία για αλλαγή του ονόματος ως «πακέτο» με την ένταξη στο ΝΑΤΟ και την ευρωπαϊκή προοπτική. Το Σύνταγμα της χώρας αναφέρει πως για να είναι έγκυρο το δημοψήφισμα, θα πρέπει να έχει 50% συμμετοχή. Αν το εθνικιστικό VMRO-DPMNE κάνει αποχή, τότε θα υπάρχει κίνδυνος να μην επιτευχθεί η απαραίτητη ποσόστωση. Ομως, μπορεί ο Ζάεφ να το ξεπεράσει, αν προκηρύξει ταυτόχρονα πρόωρες βουλευτικές εκλογές, αναγκάζοντας το VMRO-DPMNE να λάβει μέρος στη εκλογική διαδικασία.
6 Μέσα στο φθινόπωρο, και αφού η συμφωνία έχει εγκριθεί στο δημοψήφισμα, συνέρχεται η Βουλή στα Σκόπια για να αλλάξει το Σύνταγμα στα άρθρα που αφορούν την ονομασία της χώρας, αλλά και στα επίμαχα άρθρα για τον αλυτρωτισμό. Εδώ βρίσκεται και η πιο δύσκολη στιγμή, καθώς απαιτείται αυξημένη πλειοψηφία δύο τρίτων για να αλλάξουν άρθρα του Συντάγματος.
Με την υπάρχουσα ισορροπία στο κοινοβούλιο, το VMRO-DPMNE διαθέτει 51 βουλευτές, άρα, αν δεν αλλάξουν στρατόπεδο τουλάχιστον 11, μπορούν να μπλοκάρουν τη διαδικασία. Ισως αυτό να ξεπεραστεί αν έχουν προηγηθεί βουλευτικές εκλογές. Ωστόσο υπάρχει και το ζήτημα των διώξεων που αντιμετωπίζουν από την εισαγγελέα διαφθοράς στελέχη του κόμματος, μεταξύ των οποίων και ο ίδιος ο πρώην πρωθυπουργός Νίκολα Γκρούεφσκι και ακούγεται πως θα μπορούσε να δοθεί αμνηστία...
7 Αφού έχει εκπληρώσει η ΠΓΔΜ όλα τα προαπαιτούμενα και πλέον έχει άλλο όνομα erga omnes, κατοχυρωμένο και συνταγματικά, συνέρχεται το ελληνικό κοινοβούλιο πριν λήξει το 2018 για να ψηφίσει τη συμφωνία. Αν έχει παραβιαστεί οποιοδήποτε από τα προηγούμενα στάδια, δεν υπάρχει καμία συμφωνία και δεν υπάρχει λόγος να συνέλθει η Βουλή. Επίσης, δεν τίθεται ζήτημα ένταξης ούτε στο ΝΑΤΟ ούτε και στην Ε.Ε.
