Η καλλιέργεια της αραχίδας, δηλαδή του αράπικου φιστικιού στον Κουτσουρά Λασιθίου, δεν λέει να σβήσει, και υπάρχουν ακόμη αρκετοί κάτοικοι της περιοχής, που συνεχίζουν να φυτεύουν μικρές εκτάσεις για τις ανάγκες της οικογένειας και των φίλων τους.Ο Οκτώβριος και ο Νοέμβριος είναι οι μήνες της συγκομιδής με τη φετινή καλλιέργεια να μην έχει πάει τόσο καλά λόγω των υπερβολικά υψηλών θερμοκρασιών του καλοκαιριού.
Υπάρχει ωστόσο ένας παραγωγός, που διατηρεί ταβέρνα στον Κουτσουρά, ο κ. Αλέκος Δερμιτζάκης, που κατάφερε φέτος να ξεπεράσει τα προβλήματα που προκάλεσαν οι συνεχόμενοι καύσωνες του καλοκαιριού και η απόδοση των φιστικιών που είχε φυτέψει το περασμένο Πάσχα, είναι πραγματικά εντυπωσιακή.
«Πρώτη φορά στη ζωή μου βλέπω τόσο μεγάλα φυτά με τόσο μεγάλη παραγωγή και τόσο μεγάλα φιστίκια. Έβαλα στην αρχή μόνο λίγο λίπασμα, και πότιζα τακτικά με το καλό νερό που έχει η περιοχή μας. Τώρα κάθε βράδυ στο μαγαζί μου, βράζουμε ωμά αράπικα φιστίκια και πίνουμε τη ρακή μας με την παρέα.
Στην εκρίζωση των φιστικιών του κ. Αλέκου Δερμιτζάκη, συνέδραμαν οι φίλοι και θαμώνες της ταβέρνας του.
«Αυτό που βλέπετε δεν έχει ξανασυμβεί εδώ στον Κουτσουρά. Πρώτη φορά βλέπουμε τέτοιες φιστικιές με τόσο μεγάλη επιτυχία στην παραγωγή τους. Έχουν γεννήσει και έχουν θρέψει τόσο καρπό που είναι ασήκωτες.
»Τις φυτεύουμε Μάρτιο η Απρίλιο και αφού τις ποτίσουμε και τις περιποιηθούμε για 6-7 μήνες, έρχεται η ώρα, τους μήνες Οκτώβρη η Νοέμβρη, να πάρουμε τον καρπό που έχουν κάμει.
»Το καλοκαίρι φέτος με τους μεγάλης διάρκειας συνεχόμενους καύσωνες δεν μας επέτρεψε να έχουμε σε γενικές γραμμές μεγάλη παραγωγή. Μόνο ο Αλέκος Δερμιτζάκης είχε τόσο μεγάλη επιτυχία, κανείς άλλος», μας είπε ο κ. Φιλοκτήτης Ρουμπάκης.
«Τότε που είχαμε πολύ και καλό νερό, βγάζαμε μεγάλη και ποιοτική παραγωγή. Σε αξία το εισόδημα μας από το φιστίκι, την περίοδο από το 1950 μέχρι το 1970, ξεπερνούσε ακόμη και το λάδι.
»Τότε είχαμε μεγάλο ανταγωνισμό από το φιστίκι της Αιγύπτου και της Τουρκίας, ενώ τώρα έχουμε το φτηνό Κινέζικο φιστίκι να κυριαρχεί στις αγορές. Εδώ στον Κουτσουρά έχουν μείνει πια, οι παραδοσιακοί παραγωγοί, που καλλιεργούν μόνο για το σπίτι τους λίγα φιστίκια. Λόγω των δικών σας αφιερωμάτων στο αράπικο φιστίκι του Κουτσουρά, μας έχουν πάρει τηλέφωνο αρκετοί ενδιαφερόμενοι, που θέλουν να διατηρήσουν την ποικιλία αυτή, από κάθε γωνιά της Ελλάδας και μας έχουν ζητήσει να τους στείλουμε από τον δικό μας ντόπιο σπόρο. Έχουμε στείλει σε ορισμένους, αλλά δεν ξέρουμε αν έχουν καταφέρει κάτι καλό», μας είπε ο κ. Γιάννης Χαρδάκης, που τα τελευταία χρόνια έχει στραφεί στην καλλιέργεια της βρώσιμης ελιάς και του λεμονιού.
Το αράπικο φιστίκι του Κουτσουρά εκτοπίστηκε μετά το 1970 από τις καλλιέργειες της υπαίθριας ντομάτας αρχικά, και την επικράτηση των θερμοκηπιακών καλλιεργειών κηπευτικών λίγο αργότερα.
Το αράπικο φιστίκι του Κουτσουρά ήταν περιζήτητο σε όλη την Κρήτη. Έμποροι και ζαχαροπλάστες από την Ιεράπετρα, το Ηράκλειο, το Ρέθυμνο και τα Χανιά συνωστίζονταν κάθε χρόνο μετά τη συγκομιδή του Οκτώβρη και του Νοέμβρη, για να αγοράσουν τη σοδειά των παραγωγών του Κουτσουρά, και για να εξασφαλίσουν τα ποιοτικότερα φιστίκια των Βαλκανίων.
Σήμερα έχουν μείνει ελάχιστοι που επιμένουν να καλλιεργούν μικρές εκτάσεις, για να θυμούνται την παλιά καλή εποχή, αλλά και για να εξασφαλίζουν τα φιστίκια της οικογένειας τους.
Οι ηλικιωμένοι σήμερα θυμούνται την περίοδο που όλος ο κάμπος του Κουτσουρά ήταν καταπράσινος από τις καλλιέργειες της φιστικιάς και ήταν πραγματικά πανέμορφος.
Θυμούνται το Φθινόπωρο, τις ταράτσες των σπιτιών γεμάτες φιστίκια να στεγνώνουν στον ήλιο, μετά τη συγκομιδή. Όλες οι οικογένειες ζούσαν με άνεση από αυτό το εισόδημα και μόνο. Όποιος τότε είχε φιστίκι… είχε χρυσάφι!
